I. Жалпы ережелер

1. Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурсының қалалық кезеңін (бұдан әрі – Конкурс) жыл сайын Алматы қаласы Білім басқармасының «Алматы дарыны» дарынды балалар мен талантты жастарды  анықтау және қолдау орталығы өткізеді.

2. Конкурстың негізгі мақсаттары мен міндеттері:

1) білім алушылардың ғылыми-зерттеу және оқу-танымдық бағытын ынталандыру;

2) ең дарынды жас зерттеушілерді іріктеу және қолдау;

3) қаланың зияткерлік әлеуетін қалыптастыруға жәрдемдесу.

3. Республикалық ғылыми жобалар конкурсы 4 кезеңде өткізіледі:

I кезең – аудандық; (плагиатқа тексеру);

II кезең – қалалық, 2 турдан тұрады (1-тур: алдын ала сараптама, 2-тур: жобаны қорғау);

III кезең – республикалық іріктеу, 2 турдан тұрады (тестілеу және алдын ала сараптау);

IV кезең – (қорытынды) Республикалық, жобаны қорғау.

4. Бір қатысушы бір уақытта екі немесе одан да көп жобаға қатыса алмайды.

5. Байқаудың І, ІІ кезеңдерін өткізу мерзімі Алматы қаласы Білім басқармасының бұйрығымен белгіленеді. Үшінші және төртінші кезең Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің бұйрығымен белгіленген мерзімдерде өткізіледі.

6. Ғылыми жобалар конкурсына 4 бағыт бойынша 16 секция қатысады.

І бағыты – «Ғылыми-техникалық прогресс – экономикалық өсудің негізгі буыны ретінде»

Секция:

- физика;

- техника;

- жер және ғарыш туралы ғылым.

ІІ бағыт – «Экономикалық және әлеуметтік процестерді математикалық модельдеу»

Секция:

- математика;

- қолданбалы математика;

- информатика;

- экономика.

ІІІ бағыт – «Салауатты табиғи орта – «Қазақстан-2030» стратегиясын іске асырудың негізі»

Секция:

- химия;

- биология;

- қоршаған ортаны және адам денсаулығын сақтау.

IV бағыт - «Қазақстанның тарихи ескерткіштері және перспективалы туристік маршруттар»

Секция:

- тарих;

- өлкетану;

- этномәдениеттану;

- тіл білімі (қазақ, орыс, ағылшын);

- адам және қоғам;

- әдебиет (қазақ, орыс, ағылшын).

II. Конкурсқа қатысушылар
1. Ғылыми жұмыстардың тақырыптары ағымдағы жылдың 11 қыркүйегінен кешіктірмей «Алматы дарыны» дарынды балалар мен талантты жастарды  анықтау және қолдау жөніндегі орталығының almaty.daryny.kz сайтында тіркелуі тиіс. Келесі кезеңдерге сайтқа тіркелген қатысушылар ғана өтеді. Аудандық білім бөлімінің басшысы бекіткен бірінші кезең бойынша өтініш пен есеп берілу қажет.  

2. Қатысушылардың бұрын ұсынылған ғылыми жобалары толықтырулар енгізілген жағдайда ғана қарастырылады.

3. Ғылыми жобалар конкурсының бірінші кезеңіне ғылыми ұйымдарының немесе оқу орындарының ұсынысы бойынша 8-11 сынып оқушылары қатыса алады. Топтық жобаға екі оқушыдан артық қатыса алмайды.

4.  Мамандандырылған білім беру ұйымдары үшін мектепішілік кезең аудандық кезеңмен теңестіріледі.

5.  Аудандық кезеңде жобалар плагиатқа тексеріледі.

6. II қалалық конкурстың кезеңіне бірінші кезеңнің жеңімпаздары мен жүлдегерлері қатысады. (әр секция бойынша қатысушылардың жалпы санының 45%-ы).

7. ІІ қалалық кезеңді өткізу алдында жобалардың алдын ала сараптамасы жүргізіледі.

8. Аудандық кезеңде 1,2,3 орын алған қатысушылар қалалық кезеңге  жіберіледі.

9. Қалалық кезеңді қорғауға алдын ала сараптамадан өткен жұмыстар жіберіледі.

10. Оқушылардың және жетекшілердің тегі мен аты-жөні құжаттарға (туу туралы куәліктер, жеке куәлік) сәйкес толығымен толтырылады.

11.Ұйымдастыру комитетінің мекенжайы: «Алматы дарыны» дарынды балалар мен талантты жастарды анықтау және қолдау жөніндегі орталығы, Сейфуллин көшесі 597, тел.255-83-43, e-mail: almatydaryny.zyatker@mail.ru.

III. Конкурстың сараптама комиссиясы

1. Әрбір секцияның сараптау комиссиясының құрамына осы ғылым саласы бойынша кемінде 3 ғалым (маман) кіреді.

2. Комиссия қойылған талаптарға сәйкес бағалау критерийлері бойынша әрбір жобаны қарайды және III кезеңге қатысушыларды анықтайды.

IV. Республикалық ғылыми жобалар конкурсының қалалық іріктеу кезеңін өткізу

Қалалық іріктеу кезеңі – жобалардың алдын ала сараптамасы ағымдағы жылдың қараша айында жүргізіледі. Іріктеу кезеңінде ұсынылған оқушылардың ғылыми жобалары 20 қазанға дейін аlmaty.daryny.kz сайтына zip/rar форматында жүктелуі тиіс (жұмысты жүктеу нұсқаулығы қоса берілген). Іріктеу кезеңінің нәтижелері бойынша Конкурстың екінші кезеңіне жіберілген оқушылар анықталады. ІІ кезеңге қатысушылардың тізімі «Алматы дарыны» орталығының бұйрығымен бекітіледі. Іріктеу турының нәтижелері бойынша апелляция ұсынылмайды. Оқушылардың алдын ала  талдаудан өтпегені байқаудың II кезеңіне жіберілмейді.

Байқаудың ІІ кезеңі – жобаны қорғау. Жобаны қорғау кезінде жеке жобаға 5 минут, ал командалық жобаны қорғауға 7 минут уақыт беріледі.

V. Конкурсқа ұсынылған ғылыми жобаларды  ресімдеуге қойылатын талаптар

1. Конкурсқа келесі жұмыстар ұсынылуы мүмкін:

- осы ғылым саласында жаңалық енгізу фактілерін, оқиғаларды, жекелеген құбылыстарды және бұрын болмаған ғылымға байланысты белгісіз жаңалықтарын  бөліп көрсету;

-өндірістік процестерді ұтымды етуге ықпал ететін аппараттардың практикалық есептерді шешуге жаңалық әкелетін, мектеп тәжірибелерін жетілдіруге, макеттердің және аспаптардың конструкциясын ұсыну;

- әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге бағытталған экономикалық, құқықтық негіздемесі бар компьютерлік модельдер мен жобалар;

- кәмелеттік жасқа толмағандар үшін жобада аппаратурамен жұмыс жасауға  рұқсат етілмеген, жануарларға қатыгездік эспериментін жүргізіуді, адам мен жануарлардың денсаулығына зиянды заттар (улы, радиоактивті, зерттелмеген биологиялық белсенді қосылыстар, канцерогенді және мутагендік әсерлер; микроорганизмдер, вирустар, алкоголь, темекі);

- осы конкурста бұрын қаралған және қорғалған жобалар Конкурсқа қатысуға жіберілмейді.

2. Ғылыми жобаларды ресімдеуге қойылатын талаптар:

- жобаның мәтіні компьютерде терілуі керек (14 шрифт) және мыналарды қамтуы керек:

- бастапқы бет;

- мазмұны;

-.реферат (конспект) мемлекеттік немесе орыс тілінде (ғылыми жоба қай тілде жазылғанына байланысты) және ағылшын тілінде;

- кіріспе;

- зерттеу бөлімі;

- қорытынды;

- пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Тақырып бетінде парағы көрсетіледі:

- жұмыс орындалған білім беру ұйымының толық атауы;

- автордың тегі, аты (бірлескен автор), сыныбы;

- қызмет атауы;

- жұмыстың дайындалған бағыты, бөлімі;

- жетекшінің тегі, аты, әкесінің аты;

- қала, жыл.

Абстракт (250 сөзден аспауы керек) жобаның қысқаша мазмұнын көрсетуі керек, оның ішінде:

- зерттеу мақсаты;

- гипотеза;

- кезеңдері, зерттеу тәртібі;

- эксперименттік әдістеме;

- зерттеудің жаңалығы және дербестік дәрежесі;

- жұмыс нәтижелері және қорытындылар;

- нәтижелерді практикалық қолдану бағыттары.

Кіріспеде (2 беттен артық емес) көрсетіледі:

-.таңдалған зерттеу тақырыбының өзектілігі, жұмыстың мақсаты (тапсырмасы);

- қысқаша мәселені шешу әдістері.

Жұмыстың зерттеу бөлімі (20 беттен аспайтын) жеке тараулардан (параграфтардан) тұруы және мыналарды қамтуы мүмкін:

- осы жұмыстың қажеттілігін көруге және оның мақсатын (тапсырмасын) тұжырымдауға мүмкіндік беретін таңдалған тақырып бойынша белгілі нәтижелерге сараптамалық шолу;

- мәселені шешу әдістерін сипаттау; 

- жұмыс нәтижелері және оларды талқылау;

- иллюстрациялық материал (сызбалар, графиктер, фотосуреттер, сызбалар және т.б.).

Пайдаланылған әдебиеттерге сілтемелер төртбұрышты жақшада берілуі керек, мысалы [1]. Мәтінде сілтемелер пайда болған кезде нөмірлеу реттілігі сақталған болуы керек;

Қорытындыда (1 беттен аспайтын) жұмыстың негізгі нәтижелері және олардың негізінде жасалған қорытындылар, жұмыс нәтижелерін ғылыми және практикалық мақсаттарда пайдалану бойынша ұсыныстар көрсетіледі.

Пайдаланылған әдебиеттер жұмыстың соңында жалпы тізімде келесі ретпен берілген:

- автордың тегі мен аты-жөні;

- мақаланың және журналдың тақырыбы (журнал мақалалары үшін);

- журналдың, кітаптың атауы;

- баспа орны және баспахана (кітаптар үшін);

- шыққан жылы, шығарылым нөмірі, беттер.

Әрбір жұмыс таңдалған тақырыптың өзектілігін, автордың жұмысқа қосқан жеке үлесін, жұмыстағы кемшіліктерді және нәтижелерді одан әрі пайдалану бойынша ұсыныстарды көрсететін жетекшінің рецензиясымен қоса берілуі керек;

Жоба мезмұнын дайындау кезінде жоба авторы алған нәтижелерді көрсетуге басты назар аудару керек.

4. Ғылыми жетекші алынған нәтижелердің дұрыстығын, жұмысты диплом жұмысынан, магистрлік және кандидаттық диссертациялардан, ғылыми топтардың есептерінің көшірілгенінің болмауын қамтамасыз етеді. Оқушы қиын жұмыс жасау арқылы жаңа білім мен өз бетінше зерттеу әрекетінің дағдыларын игере отырып, жұмыстарды орындауы керек.

VI. Жеңімпазды марапаттау рәсімі

1. Ғылыми жобалар конкурсының 2-кезеңінің жеңімпаздары мен жүлдегерлері Алматы қаласы білім беру мекемесінің І, ІІ, ІІІ дәрежелі дипломдарымен марапатталады.

2. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер саны әр секция бойынша қатысушылардың жалпы санының 45%-ын құрайды. І, ІІ, ІІІ дәрежелі дипломдардың саны келесі пропорциялар негізінде анықталады: жеңімпаздар санының 50%-дан аспайтыны – ІІІ дәрежелі дипломдармен, 30%-дан аспайтыны – ІІ дәрежелі дипломдармен марапатталады; 20%-дан астамы – I дәрежелі дипломдар.

3. Республикалық ІІІ іріктеу кезеңіне жаратылыстану-математикалық бөлімдер бойынша өту ұпайын жинаған: физика, техника, жер және ғарыш ғылымы, математика, қолданбалы математика, информатика, экономика, биология, химия, қоршаған ортаны қорғау және адам денсаулығын сақтау. Қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы бөлімдер: тарих, адам және қоғам, өлкетану, әдебиет, этномәдениеттану және тіл білімі. Республикалық тестілеудің ұпайлары және қалалық кезеңнің жобасын қорғау кезінде алынған ұпайлар есептелінеді. Әр бөлім бойынша ең көп ұпай жинаған (бір жоба) Республикалық кезеңге өтеді. 

VII. Қаржыландыру

1. Жалпы білім беретін пәндер бойынша мектеп оқушыларының қалалық ғылыми жобалар конкурсын қаржыландыру бекітілген сметаға сәйкес жүзеге асырылады.

Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурсының қалалық кезеңін ұйымдастыру және өткізу туралы ЕРЕЖЕ